Wie aan lean doet, weet dat het te doen is op de ‘gemba’. Daar waar de mensen dag-in-dag-uit arbeid verrichten, werkmethodes toepassen, weten hoe je machines optimaal moet afstellen en hoe het logistieke proces in elkaar zit. Zonder gemba is het oplossen van problemen en het uitvoeren van verbeterprojecten ondoenlijk. Het potentieel van de gemba niet aanspreken en onbenut laten is een stommiteit eerste klas.

Veranderingen raken vroeg of laat de werkvloer, de primaire (en/of ondersteunende) werkprocessen van mensen. Daar zit veel opgebouwde kennis en praktijkervaring. Maar ook frustratie over dingen waar de uitvoering tegen aan loopt en waar de leiding geen gehoor aan geeft.

Daar zit ook de emotie van het ‘vasthouden aan hoe we het altijd gedaan hebben’, de ingesleten patronen. Bovendien wordt de productiedruk gevoeld, de hectiek en waan van elke dag, de brandjes die geblust moeten worden en de planning die (weer) moet worden aangepast. Waar mensen ziek zijn en anderen moeten aanpoten om het werk gewoon door te laten gaan. De gemba is waar het allemaal gebeurt.

De gemba is ook waar je wilt dat er veranderenergie en vernieuwing ontstaat. Veranderen en vernieuwen terwijl de verkoop door gaat. Geen kattepis. Hoe krijg je dat gedaan? Hoe krijg je het voor elkaar dat het dagelijkse werk altijd wordt gedaan, voorkomende problemen adequaat worden opgelost en dat er ook nog ruimte en aandacht is voor vernieuwing? Hoe meer een veranderaar aansluiting heeft bij de werkvloer en in interactie is met de meestal ‘handopgeleiden’, hoe groter de kans op verandersucces. Begrijpen is namelijk begrepen worden.

Vertrouwen als key-factor
Veranderen ‘op afstand’ werkt daarom niet. Een MT op grote afstand van de werkvloer of de staf die denkt het (op papier) te weten zonder kennis van zaken en zonder aansluiting en verbinding met mensen en werkprocessen (als ook de business van de organisatie), onderschatten de relevantie ervan. En daarmee van het risico op stagnatie of zelfs het stranden van verandering of vernieuwing. Terwijl juist nu de noodzaak zo groot is om de oude business- en organisatiemodellen innovatief en duurzaam te transformeren. Welke organisatie kan zich veroorloven om de vernieuwingsboot te missen?

Vertrouwen is een key-factor voor verandersucces en voor vernieuwing. Vooral het vertrouwen van de vloer in de top (leiderschap) en vice versa (verandervermogen/vakmanschap). Daar waar er weinig vertrouwen is, zien we ontwijkend of zelfs afwijkend gedrag. Weinigen die dan op staan, energie leveren en mee doen. Velen die in het standje staan ‘het waait wel weer over’ of erger nog gaan ‘dwarsliggen’. Veel succes met veranderen…

Binnen de lijntjes kleuren werkt niet meer
De meest gehanteerde verandermethode is nog vaak die van verandermanagement. Je formuleert een gewenst doel, stelt (via een nulmeting) de huidige situatie vast, bepaalt de ‘gap’ en ontwerpt een plan (met de juiste capaciteit mensen in de vorm van stuur- en projectgroepen) om het plan de executeren. Zó werken, vanuit controle en binnen de lijntjes van wat de top heeft bedacht, werkt niet meer. En als je het al zo doet, gaat het stroperig en traag. Welke organisatie kan zich traagheid veroorloven? Er is zo veel aan de hand om ons heen. Innoveren, vergroten van de wendbaarheid en verandertempo zijn vereisten om succesvol in business te blijven.

Hoe meer de organisatiecontext er een is van grote onzekerheid, snelle beweeglijkheid en complexiteit, des te belangrijker wordt het om het veranderen te veranderen. Dat er afscheid genomen wordt van
verandermanagement. Dat er op een andere manier een vernieuwingsbeweging op gang komt, op alle niveaus en over afdelingsgrenzen heen. Hoe dit te doen? Door mensen uit te dagen en uit te nodigen om initiatieven te nemen om werkmethodes te vernieuwen, om nieuwe producten of andere dienstverlening te ontwikkelen. Om de beweging groter te maken, evenals het energieniveau voor verandering en vernieuwing.

Ontketen vernieuwing op de werkvloer
Een vitale sleutel ligt in het (mobiliseren van het) gedrag van mensen. Hoe breng je mensen in beweging? Hoe krijg je ze zover dat ze instappen in plaats van toekijken en roepen vanaf de veilige zijlijn? Hoe haal je excuses van mensen om niet mee te doen weg? Welke methodiek brengt dynamiek en beweging? Welke andere rol en gedrag vraagt het van de leiding? En helpt het als klanten een meer dominante plek krijgen?

Psychologische inzichten helpen daarbij, maar ook kennis van ons brein. Hoe werkt het en welk voordeel kunnen we er mee doen? In ons boek gaan we op zoek naar praktische inzichten die medewerkers en onszelf (je bent immers ook zelf ‘object’ van verandering en vernieuwing) een veranderboost geven.

Zoals:

• gedrag beïnvloedt gedrag; druk geeft tegendruk, enthousiasme steekt aan, hoe krijg je een positieve vernieuwingsmindset?
• gedrag is context-gestuurd; zijn er formele regels in een organisatie die zeggen ‘wat niet mag’, dan gaan we ons hier (meestal) naar gedragen; wat kun je doen aan de context van (samen)werken waardoor er verandergedrag vrijkomt?
• mensen werken met meer overtuiging aan doelen die ze zelf hebben geformuleerd dan door anderen/de directie opgelegd; hoe pak je dit aan?
• mensen zijn sociale dieren; de (goedkeuring van de) omgeving is een belangrijk factor voor verandering; hoe bereik je dat de omgeving meedoet in plaats van energie weghaalt?
• mensen maken bij voorkeur geen tot weinig fouten in hun werk; maar er komt geen vernieuwing zonder het maken van fouten en het leren er van; hoe bereik je dat we veilig maar ook ‘versneld’ leren?
• mensen houden in de regel van stabiliteit en ontlenen zekerheid (en vaak ook trots) uit wat er is; bouw op het goede van het bestaande én maak tegelijkertijd ruimte voor vernieuwing; hoe doe je dat?
• mensen zijn niet allemaal vooroplopers; we zijn ook afwachters en supporters. Hoe kunnen we de verschillen in talenten en persoonlijkheden benutten om verandering ‘te boosten’?

Nieuwsgierig geworden naar ons nieuwe boek? Laat je gegevens hier achter en we houden je op de hoogte van het verschijnen ervan.

Dit artikel is het tweede van een reeks die wij de komende tijd zullen gaan publiceren, ontleend aan het boek wat wij aan het schrijven zijn en naar verwachting in de zomer uit gaat komen. In dit boek wordt mijn praktijkervaring van meer dan 20 jaar, als project- en interimmanager op het terrein van ‘Leading Change’ opgetekend. Deze ervaring verbinden wij met actuele theoretische inzichten. Met hele praktische handreikingen brengen wij je tot acties waarmee je direct zelf aan de slag kunt gaan. We gebruiken ons VeranderKompas als handig vliegwiel waar je je acties voortdurend aan kunt toetsen en bijstellen.

Volgende artikel : Loslaten! Of toch niet?

Vorige artikel : Verandering Versnellen? Stop met Verandermanagement!